Stadyum için Doğru Aydınlatmanın önemi

 

İnsanoğlu’nun yaşamında önemli bir yere sahip olan ışık ve bunun getirdiği konforun farkındalığı her geçen gün artmaktadır. Bu durum yaşadığımız, vakit geçirdiğimiz ve spor yaptığımız alanlardaki yapay aydınlatmaya olan ihtiyaçlarını arttırmaktadır. 

 

Bu yüzden de genellikle insanları spora teşvik etmek için kullanılan; “Sağlam kafa, sağlam vücutta bulunur.” sözünden yola çıkarak birazda spor alanlarının aydınlatılmasına değinmek istiyorum. Tüm dünya ve ülkemizde de popüler olan futbol aktivitelerinin yapıldığı sahaları doğru aydınlatılması özellikle son yıllarda gelişen ve çoğalan televizyon yayınlarının sonucu olarak daha da önem kazanmıştır. Bu durumda, bizim gibi aydınlatma firmalarının yaptıkları projeleri daha titiz ve bilinçli hazırlamalarını gerektiriyor. Stadyumların doğru aydınlatılabilmesi için UEFA tarafından 2016 yılında yayınlanan yönerge aydınlatma tasarımcıları için gerekli olan tüm bilgileri içermektedir.

 

Bir futbol sahasının yapay aydınlatmasıyla ilgili gereksinimler, beş aydınlatma düzeyine ayrılmıştır. UEFA aydınlatma seviyeleri; Elite seviye A, seviye A, seviye B, seviye C, seviye D olarak belirlenmiştir.

 

UEFA aydınlatma seviyeleri özetle aşağıdaki tablolar yer almaktadır.

 

Elite Seviye A; Ortalama yatay aydınlık	>2.000 lux
Düzgünlük U1 (min. / maks.)	>0,50
Düzgünlük U2 (min. / ort.)	>0,70
Elite Seviye A; Ortalama dikey aydınlık             (0° - 90° - 180° - 270°)	Ortalama > 1.500 lux Minimum > 1.000 lux
Düzgünlük U1 (min. / maks.)	>0,40
Düzgünlük U2 (min. / ort.)	>0,50

 

 

Seviye A; Ortalama yatay aydınlık	>1.500 lux
Düzgünlük U1 (min. / maks.)	>0,50
Düzgünlük U2 (min. / ort.)	>0,70
Seviye A; Ortalama dikey aydınlık             (0° - 90° - 180° - 270°)	Ortalama > 1.250 lux Minimum > 700 lux
Düzgünlük U1 (min. / maks.)	>0,40
Düzgünlük U2 (min. / ort.)	>0,50

 

 

Seviye B; Ortalama yatay aydınlık	>1.400 lux
Düzgünlük U1 (min. / maks.)	>0,50
Düzgünlük U2 (min. / ort.)	>0,70
Seviye B; Ortalama dikey aydınlık             (0° - 90° - 180° - 270°)	Ortalama > 1.000 lux Minimum > 600 lux
Düzgünlük U1 (min. / maks.)	>0,40
Düzgünlük U2 (min. / ort.)	>0,50

 

 

Seviye C; Ortalama yatay aydınlık	>1.200 lux
Düzgünlük U1 (min. / maks.)	>0,40
Düzgünlük U2 (min. / ort.)	>0,60
Seviye C; Ortalama dikey aydınlık             (0° - 90° - 180° - 270°)	Ortalama > 750 lux Minimum > 350 lux
Düzgünlük U1 (min. / maks.)	>0,35
Düzgünlük U2 (min. / ort.)	>0,45

 

 

Seviye D; Ortalama yatay aydınlık	>800 lux
Düzgünlük U1 (min. / maks.)	>0,40
Düzgünlük U2 (min. / ort.)	>0,50
Seviye D; Ortalama dikey aydınlık             (0° - 90° - 180° - 270°)	Ortalama > 350 lux Minimum > 200 lux
Düzgünlük U1 (min. / maks.)	-
Düzgünlük U2 (min. / ort.)	-

(Kaynak : UEFA Stadium Lighting Guide 2016)

 

 

Aydınlık tasarım yönergeleri

Saha aydınlatma sistemi, oyuncuların, görevlilerin, seyircilerin ve yayıncıların herhangi bir engel olmadan maçı oynayabilmesini ve keyfini çıkarabilmesini sağlamak için verilen aydınlatma seviyesi dahilinde optimum koşulları sağlamalıdır.

 

Oyuncular ve yetkililer

Birincil kaygı, oyunculara ve görevlilere performans göstermeleri için en uygun koşulları sağlamak olmalıdır. Aydınlatma sistemi maç sırasında oyuncuların veya görevlilerin dikkatini dağıtmamalı veya engellememelidir.

 

Seyirciler

Aydınlatma sistemi, seyircilere rahat ve parlamasız bir ortam sağlamalı ve maçı net bir şekilde görmelerini sağlamalıdır.

 

Yayıncılar ve medya

Televizyon yayıncıları, yüksek kaliteli görüntülerin üretilebilmesi için belirli aydınlatma koşullarına ihtiyaç duyar. Belirli yarışmalar için gerekli minimum aydınlatma seviyeleri Bölüm 4'te belirtilmiştir.

 

Armatür montaj pozisyonları

Projektör aydınlatma armatürlerinin konumlandırılması, saha aydınlatma koşulları üzerinde büyük bir etkiye sahiptir ve tasarım sürecini değerlendirirken ki; temel endişelerden biridir. Armatür montaj konumları, tüm düzlemler için saha aydınlatma seviyesi ve tekdüzelik üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olacaktır. Montaj pozisyonları ayrıca oyuncu gölgelerinin yaratılması ve oyuncular, görevliler ve seyircilerin yaşadığı görsel konfor üzerinde de etkili olacaktır.

 

Son yıllarda, mimari gereksinimler ve tasarım estetiği, önceki aydınlatma tasarımı kurallarına meydan okudu. Yeni stadyumlar genellikle saha aydınlatma sisteminin mimari tasarıma sadık kalırken gerekli standartta çalışmasını gerektiren şekillerde tasarlanır ve inşa edilir. Şu anda Avrupa'da önceki kurallara uymayan ancak iyi aydınlatma koşulları sağlayan saha aydınlatma sistemlerine sahip birçok stadyum örneği var.

 

UEFA, tüm yeni saha aydınlatma tasarımlarının öncelikle oyuncu konforunun korunmasını sağlamaya odaklanmasını önerir. Tasarım çözümleri, yayın yapan televizyon için iyi çalışma koşulları sağlarken, oyuncuların, görevlilerin ve izleyicilerin rahatının korunmasını sağlamalıdır.

 

 

 

Bu işe yeni başlayan veya kendini bu alanda geliştirmek isteyen tasarımcılar için; UEFA Seviye A kategorisi için geçen gün çalışmasını yaptığımız örnek bir projenin sonuçlarını aşağıda sizlerle paylaşmak isterim.