Günümüzde şirketler de insan vücudu gibi pek çok yapının aynı anda çalıştığı sistemler olarak hareket eder. Ticari bir işletmeyi işleten ticaret şirketleri, yasal organların (genel kurul ve yönetim/müdürler kurulu gibi) yanında çeşitli departmanlara/organlara ayrılarak şirket hedeflerinin gerçekleşmesi için çalışırlar. 
Ticaret şirketlerini benzettiğimiz insan metaforuna bağlı kaldığımızda, bir şirketin uzun yıllar yaşamasını sağlayacak en önemli etkenlerden birinin şirket organlarının sağlıklı olmasına ve sağlığını korumasına bağlı olduğunu söyleyebiliriz.
İnsan sağlığına ilişkin tespitler tıbbi muayene ve tetkikler sonucunda ortaya çıkarken, şirketlerin sağlıklı olup olmadığına ilişkin tespitler de genellikle denetim mekanizmasıyla saptanır.
Denetim kavramı günümüzde temel olarak kamu denetimi, bağımsız denetim ve iç denetim faaliyetlerini ifade eder. Kamu denetim ve bağımsız denetim hedefledikleri amaç kapsamında iç denetimden ayrılırlar. İlki şirketin denetimin kapsadığı hukuk kurallarına uyup uymadığını (örneğin SGK denetimi) tespit ederken, bağımsız denetim ise finansal tabloların uluslararası denetim standartları baz alınarak hazırlanan Türkiye Denetim Standartları kapsamında içerdiği bilgilerin doğrulunu denetlemektedir. 
İç denetim ise, bunlardan farklı olarak kurumsal yönetimin olmazsa olmazlarından olan bir enstrümandır. İç denetim faaliyeti zaman zaman dış denetim faaliyeti ile mali denetim kapsamında keşişse de ikisi birbirinden farklı faaliyetlerdir.
Bu noktayı vurgulamamızın sebebi, pek çok şirketin yasal zorunluluk nedeniyle bağımsız denetim faaliyetlerine uyması nedeniyle “düzenli olarak süreçlerini denetlettiği” yanılgısına kapılmasıdır.
Oysa iç denetim sürekli bir faaliyettir. Özel olarak bir sürecin veya tüm işletmenin denetimini kapsayabilir. 
İç denetim risk yönetimi, kurumsal yönetim ve şirket içi kontrol mekanizmasının çalışma süreçlerini, varsa şirket içi prosedürlerin çalışıp çalışmadığını, ilgili şirket süreçlerinin şirket içi kurallara ve yasal mevzuata uyumlu olup olmadığını denetler.
Tüm bunlar hep birlikte iç denetim faaliyetini kapsayabileceği gibi gerektiğinde ayrı ayrı da iç denetim faaliyetinin konusu olabilirler. 
İç denetim sonucunda ortaya çıkan bulgular, düzeltilmesi gereken veya iyileştirilmesi gereken bulgular olarak ortaya çıkabilir. İç denetim raporunda yer verilen bu bilgiler şirket yönetim kuruluna yol gösterirken, ortaklar ve diğer paydaşlar için de şirketin veya organlarının sıhhati hakkında bilgi verir. Böylece, yönetim kurulu görevlendirdiği kişilerin ve departmanların faaliyetlerini izleyebilirken; şirketi yönetmesi için yönetim kurulunu görevlendiren ortaklar da yönetim kurulunun performansı hakkında bilgi sahibi olabilir. 
Özetle, iç denetim faaliyeti tabiri caizse bir tür check-up niteliğindedir. Check-up sonucunda elde edilen bulgular ışığında, şirketin hangi organının sağlıklı olduğu hangi organında yağlanma veya bozulma olduğu tespit edilebilir.
Tespitler sonucunda ise, daha sağlıklı ve uzun ömürlü bir ticari faaliyet sürdürebilmek için hangi önlemlerin alınması gerektiğine karar verilebilir.