224kablo
Sektörel

Kablo Sektörü ve Yapı Malzemeleri Yönetmeliği-3  Yapı Malzemeleri Yönetmeliği Kapsamında Uygulanan Testler

Kablolar, CPR kapsamına EN 50575 standardı ile dahil olurlar. EN 50575 standardı aynı zamanda kablolara CPR kapsamında hangi testlerin uygulanacağını da belirtmektedir. Bu testler ve özelliklerinden aşağıda bahsedilmektedir.

a) Düşey Alev Yayılımı Testi (EN 60332-1-2)
Düşey Alev Yayılımı Testi CPR kapsamında kabloların maruz kaldıkları temel testtir. CPR kapsamında kabloların sınıflandırmasının yapılabilmesi için Düşey Alev Yayılımı Testi’nden geçmesi gerekir.
Test düzeneğine düşey olarak döşenen kablo, 45°’lik açı ile yerleştirilen brülör vasıtasıyla, 1 kW’lık alev gücünü sağlayan hava-propan karışımı ile yakılır. Alev tamamen söndükten sonra karbonlaşan bölge ölçümü (H) yapılır. Testin başarılı olarak değerlendirilebilmesi için “H” 425 mm’yi geçmemelidir.
Alevin uygulama süresi, kablonun dış çapına bağlıdır.
b) Düşey Merdiven Testi (EN 50399)
EN 60332-3-10 standardında özellikleri belirtilen merdivene kablolar aralarında test edilecek kablo çapı kadar veya kablo demetleri arasında ise 10 mm boşluk bırakılarak bağlanır. Düşey merdiven testi, EN 50399 standardının belirttiği ısı yayılım hızı ve yanma sırasında açığa çıkan duman ölçümünün de yapıldığı, boyutlarının EN 60332-3-10 standardında tanımlandığı test kabini içerisinde kablonun yakılmasıyla yapılır.
CPR’da brülör, B1ca sınıfı için 30 kW; B2ca, Cca ve Dca sınıfları için 20,5 kW alev gücünü sağlamalıdır. Kabloya alev uygulama süresi 20 dakikadır.
Yanma süresi boyunca test kabininde aşağıdaki parametreler ölçülür ve kaydedilir:
- Tepe Isı Yayılma Hızı (peak HRR- Peak Heat Release Rate)
- Toplam Isı Yayılımı (THR- Total Heat Release)
- Alev Büyüme Hızı Endeksi (FIGRA- Fire Growth Rate Index)
- Tepe Duman Oluşum Hızı (peak SPR- Peak Smoke Production Rate)
- Toplam Duman Oluşumu (TSP-Total Smoke Production)
Düşey merdiven testinde ek sınıflandırma kriterlerinden biri olan Duman Yoğunluğu sınıflandırmaları aşağıdaki kriterlere göre belirlenir:
s1 : TSP (Toplam Duman Üretimi) ≤ 50 m2
peak SPR (Tepe duman Üretimi Hızı) ≤ 0,25 m2/s
s2 : TSP (Toplam Duman Üretimi) ≤ 400 m2
peak SPR (Tepe Duman Üretim Hızı) ≤1,5 m2/s
s3 : s1 ve s2 olmayan

Ayrıca yanma boyunca kablonun yapısındaki yanıcı malzemelerin neden olduğu, yanan damlacıkların (d-droplets) sönme süresi de önem arz etmektedir. Damlacıkların sönme süresine göre kablonun ek sınıflandırması d0, d1 ve d2 olarak yapılır.
Damlacık için ek sınıflandırma kriterleri aşağıdadır:
d0: Damlacık oluşumu yok
d1: Damlacık oluşumu var, 10 saniyeden kısa sürede sönüyor.
d2: Damlacık oluşumu var, 10 saniyeden uzun sürede sönüyor.
c) Duman Yoğunluğu Testi (EN 61034-2)
Düşey merdiven testi sonucunda “s1”olarak sınıflandırılan kablolara uygulanan “ek” bir testtir. Test sonucunda kablolar “s1a” veya “s1b” olarak sınıflandırılır.
Test edilecek kablo sayısı EN 61034-2 standardına göre belirlendikten sonra test düzeneğine bağlanır. Alkol/su karışımı yardımı ile 27 m3’lük bir kabin içerisinde yakılır. Yanma boyunca oluşan duman, bir fan yardımı ile kabin içerisinde homojen olarak dağıtılır. Duman yoğunluğu, test kabini içerisinde 3 m mesafede karşıya iletilen ışık miktarına göre belirlenir.
Duman yoğunluğu testi sonucunda kablonun s1a veya s1b olarak sınıflandırılma kriterleri aşağıdadır:
s1a: Işık iletimi yüzdesi ≥ % 80
s1b: Işık iletimi yüzdesi ≥ % 60, < % 80
d) pH ve İletkenlik Testi (EN 60754-2)
Yanma sırasında açığa çıkan zararlı gazların saf su içerisinde çözünmesi ile saf suyun pH ve iletkenlik değerlerinin değişmesi prensibine dayanır.
Kablo yapısında bulunan metalik olmayan bileşenler 935-950℃ sıcaklıkta bir fırın içerisinde 30 dakika boyunca yakılır. Oluşan gazlar, saf su içerisinde çözdürülür. Test bitiminde içerisinde zararlı gazların çözündüğü suların pH ve iletkenlik değerleri ölçülür. Ölçülen değerlere göre kablonun asitlik sınıfı belirlenmiş olur. CPR kapsamında kablolara uygulanan testlerin tamamı, sınıflandırma kriterleri ve limit değerler Tablo 1’te özetlenmiştir.