224kablo
Köşe Yazıları

Dış Ülkeler ve Türkiye'de Yangın İstatistikleri

Merhaba,  bu mayıs ayı sayısında hangi konu da yazı yazacağımı düşünürken Fransa da ki Notre Dame Katedrali yangına denk gelince Türkiye de de benzer facialar olmadan önce bazı konulara değinmek istedim, 
Bir ülkede meydana gelen yangınların sayısı ve yapısı ile ilgili istatistikler, ulusal düzeydeki yangın hizmetlerinin geleceği hakkındaki düzenlemelerde önemli rol oynar. Yangın sayısının ve nedenlerinin bilinmesi; yangın önlemlerinin tasarlanmasında, itfaiye merkezlerinin konuşlandırılmasında, ekiplerin ve donanımlarının belirlenmesinde yol gösterici olur. Nerede daha çok yangın çıkmış, ölüm ve yaralanmalar nerede ve neden meydana gelmiş bilindiği takdirde uygulanacak çözümler kolay bulunur. Bu nedenle yangın istatistiklerine önem verilir ve gelişmiş ülke itfaiyelerinin en önemli birimlerden biri istatistik değerlendirme birimidir. 
Ülkemizde, ülke genelinde itfaiye ile ilgili bir koordinasyon olmadığından, maalesef ülkemizde yıllara göre kaç yangının olduğu, kaç kişinin öldüğü ve yaralandığı konusunda bir bilgi bulunmamaktadır. Eskiden Sivil Savunma Genel Müdürlüğü kapatılmadan, bütün il itfaiyelerinden bilgiler toplanıyor ve her yıl Sivil Savunma Genel Müdürlüğü tarafından raporlanarak yayımlanıyordu. Günümüzde sadece bazı illerde itfaiyeler yangın sayıları yayımlanmakta, ülke genelinde yangın istatistiklerini toplayan ve raporlayan bir organizasyon bulunmamaktadır. Dolayısıyla ülkemizde kaç yangın çıktı, kaç kişi hayatını kaybetti, kaç kişi yaralandı bilemiyoruz.
Dünya genelinde güvenilir güncel yangın istatistikleri ve yıllık raporları CTIF (Comité Technique International de prevention et d'extinction de Feu - Uluslararası Yangın Önleme ve Söndürme Derneği) tarafından yayımlanmaktadır. CTIF her yıl 70 ayrı ülkenin yangın istatistiklerini raporlanmaktadır. Türkiye bu ülkeler arasında bulunmamaktadır.
CTIF, üye ülkelerin yanı sıra diğer ülkelerden de yangın ile ilgili istatistikleri istemekte ve yayımlamakta, yangın istatistiklerine ihtiyaç duyan ülkeler bu istatistiklerden yararlanmaktadır. Aynı zamanda, tüm istatistik bültenlerinin doğrudan karşılaştırılmasını sağlamak için standart raporlama formları önermektedir. 
Ülkeden ülkeye istatistiklerin nasıl elde edildiği ve kaydedildiği konusunda farklılıklar vardır. Tutarlılık olmaması nedeniyle, istatistiklerin değerlendirilmesinde eksiklikler oluşmaktadır. Avrupa Birliği İtfaiyeci Dernekleri Federasyonu ülke istatistiklerini tutarlı olması ve birbiriyle karşılaştırılmasının sağlanabilmesi için yangın ve kurtarma istatistiklerinde Avrupa çapında standart yangın sonu raporun gerekliliğini savunmaktadır.
Tablo 1'de, CTIF tarafından yayımlanan 40 ayrı ülkedeki 2011-2015 yılları ortalaması yıllık yangın sayısı ile yangında ölen ve yaralananların sayısı verilmektedir. Yangın sayısı nüfus yoğunluğuna, bina sayısına, yangın önlemleri ile şehrin alt yapısına göre değişmektedir. Bir yerleşim merkezinde meydana gelen yangınların sayısı ve çıkış nedeni; şehrin nüfusuna, halkın eğitim seviyesine, şehrin alt yapısına, kişi başına tüketilen enerji miktarına ve enerji türüne bağlıdır. Nüfus arttıkça ve kişi başına tüketilen enerji miktarı arttıkça yangın sayısı artmakta, yangın önlemleri iyileştikçe yangın sayısı azalmaktadır.
Yangın sayısının ülkelere göre karşılaştırılmasında önemli parametrelerden biri de kişi başına tekabül eden yangın sayısıdır. Nüfusa indirgenmiş yangın sayısı ile ölü ve yaralı sayıları Tablo 1’de görülmektedir. Amerika Birleşik Devletlerinde 1000 kişiye 4.1 yangın tekabül ederken bu değer Rusya'da 1.1, İngiltere’de 3.8, İtalya'da 3.6 olmuştur. Nüfus başına yangın sayısı en az olan ülkelerden biri Rusya olmasına rağmen yangın başına ölen insan sayısı en fazla olan ülkelerden biri Rusya olmaktadır. Amerika Birleşik Devletlerinde kişi başına yangın sayısı fazla olmasına rağmen her 1000 yangında 2 kişi hayatını kaybetmekte ve 12 kişi yaralanmakta iken Rusya’da her 1000 yangında 69 kişi hayatını kaybetmekte ve 74 kişi yaralanmaktadır.
Şehirlerde ölümlerin fazla olmasının, kışın ısıtma cihazları ile ilgili yangınlardan kaynaklandığına inanılmaktadır.
Amerika Birleşik Devletlerinde her 23 saniyede bir yangın, her 63 saniyede bir yapısal yangın, her 86 saniyede bir ev yangın ve her 181 saniyede bir araç yangını meydana geldiği belirtilmektedir. Birleşik Devletlerde 2003-2015 yıları arasında konutlarda yılda ortalama 377.000 yangın meydana gelmiştir. Konut yangınlarında ortalama her yıl 2677 kişi hayatını kaybetmiştir. Hayatını kaybedenlerin %80'i bir veya iki aileli konutlarda olmuştur. Yapısal yangınlarda ortalama her yıl 12.960 kişi yaralanmıştır. 
Amerika Birleşik Devletlerinde 2003-2015 yıları arasında konut harici binalarda ortalama her yıl 96.600 yangının %18.1'i mağazalarda ve ofislerde, %19.3'ü özel mülklerde, % 7.9'u yeme-içme alanlarında, %7.0'si kurumsal binalarda, %6.9'u topluma açık binalarında, %5.7'si eğitim binalarında, %5.4'ü imalathanelerde, %4.6'sı garajlarda, % 2,3'ü endüstri binalarında meydana gelmiştir. Konut harici bina yangınlarında her yıl 83 kişi hayatını kaybetmiş ve 1325 kişi yaralanmıştır. Yangında ölüm ve yaralanmalar en fazla depolarda ve mağazalarda olmuştur.
Avrupa'da yılda 2.000.000 yangın olmakta, yangınların % 90'ı binalarda meydana gelmektedir. Binalarda kullanılan yanıcı her geçen gün artmakta ve Avrupa Birliğinde yangında ölümlerinin %50'si duman ve zehirli gazlarının solunması ile gerçekleşmektedir. Yangınlardaki yaralanmalar nedeniyle her yıl 70.000 kişi hastaneye kaldırılmaktadır.
İstanbul’da son on yılda 403.683 adet yangın meydana gelmiş olup ortalama her yıl 40.000 yangına tekabül etmektedir. Başka bir deyişle her gün ortalama 110 yangın, her saat ortalama 5 yangın meydana gelmektedir. Son beş yılda, daha önceki beş yıla göre yapısal yangınlarda %22.6 artış meydana gelmiştir. Konut yangınlarındaki artış %11.8, fabrika yangınlarındaki artış %14 ve araç yangınlarındaki artış %21.5 olmuştur.